Tο AIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας) πρωτοπεριγράφηκε το 1981.

Οφείλεται στον ιό HIV που είναι ρετροιός. Υπάρχουν 2 υπότυποι, ο HIV-1 και ο HIV-2 (κυρίως σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής).

Ο ιός προβάλλει εκλεκτικά τα Τ-CD4 λεμφοκύτταρα επηρρεάζοντας πολύ τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς.Η μετάδοση της νόσου γίνεται με τους κάτωθι τρόπους:

  • Μέσω σεξουαλικής επαφής
  • Μέσω μετάγγισης μολυσμένου αίματος ή παραγώγων αίματος
  • Μέσω χρήσης κοινών συρίγγων(χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών)
  • Κάθετα από τη μητέρα στο νεογνό(κύηση,τοκετός και θηλασμός)

Ο HIV δεν μεταδίδεται με απλή κοινωνική επαφή(π.χ  χειραψία, φιλί), δεν μεταδίδεται από κοινή χρήση οικιακών συσκευών (π.χ τουαλέτες, πιάτα κτλ) ενώ αξίζει να σημειωθεί οτι όλες οι σεξουαλικές πρακτικές δεν παρουσιάζουν τον ίδιο κίνδυνο μετάδοσης.  Σε κάθε ωστόσο σεξουαλική επαφή συστήνεται η χρήση προφύλαξης για την αποφυγή μετάδοσης όχι μόνο του HIV αλλά του συνόλου των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ).

O ΗΙV με την είσοδο του στο ανθρώπινο σώμα αρχίζει και πολλαπλασιάζεται (στάδιο Α) και σε κάποιες περιπτώσεις είναι δυνατόν να προκαλέσει γριππώδη συνδρομή. Ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα βαριάς γρίπης όπως πονόλαιμος, υψηλός πυρετός, διόγκωση λεμφαδένων, διάχυτο κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα κ.α.

Σημείωση: σε καμία περίπτωση ασθενής που φέρει συμπτώματα γρίππης δε σημαίνει οτι είναι θετικός στον HIV.

Εν συνεχεία ο ιός παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση(κοιμάται) στο σώμα για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα,περίπου 2-10 χρόνια(στάδιο Β).Στο στάδιο αυτό ο ασθενής μπορεί να είναι τελείως ασυμπτωματικός ή να παρουσιάζει κάποιες ευκαιριακές λοιμώξεις που σε καμία περίπτωση δεν είναι απειλητικές για τη ζωή αλλά μπορεί να θέσουν σοβαρή υπόνοια της νόσου(Στο στάδιο αυτό ο αριθμός των CD4 λεμφοκυττάρων είναι 200-500).Τέτοιες λοιμώξεις είναι:επίμονες διάρροιες,πυρετός αγνώστου αιτιολογίας,οισοφαγική κατιντίαση και η τριχωτή λευκοπλακία.

Εάν η νόσος δεν αντιμετωπιστεί, η ανοσολογική κατάσταση του οργανισμού εκπίπτει δραματικά(στάδιο C),ο αριθμός των CD4 λεμφοκυττάρων ελαττώνεται πάρα πολύ(<200) και εμφανίζονται τυπικές ευκαιριακές λοιμώξεις και νεοπλάσματα που χαρακτηρίζουν το AIDS όπως: η πνευμονία από πνευμονοκύστη Carini, η εγκεφαλική τοξοπλάσμωση, η αμφιβληστροειδοπάθεια από CMV, το σάρκωμα Kaposi, το non Hodgkin λέμφωμα κ.α

Η διάγνωση της νόσου γίνεται με τη βοήθεια ανοσοενζυμικών μεθόδων (western blot και elisa) που ανιχνεύουν αντισώματα έναντι του HIV και θετικοποιούνται 2 μήνες μετά την πρωτολοίμωξη (ανοιχτό παράθυρο). Εάν κάποιος βρεθεί θετικός στον HIV ιό (οροθετικός)  δε σημαίνει οτι νοσεί και από AIDS. Υπάρχουν πολλά βήματα μέχρι το στάδιο C της νόσου και πλέον τα φάρμακα που διαθέτουμε στη φαρέτρα μας είναι δυνατόν να αναστείλλουν τη λοίμωξη.

Από την ημέρα λοιπόν που πρωτοπεριγράφηκε η νόσος μέχρι και σήμερα έχει γίνει θεαματική πρόοδος στη θεραπεία του AIDS. Πλέον το AIDS καθίσταται «χρόνια νόσος» και η διαθέσιμη θεραπεία παρατείνει και εξισώνει το προσδόκιμο της ζωής ασθενών με HIV λόιμωξη,με αυτό του γενικού πληθυσμού. Απαραίτητες προυποθέσεις ωστόσο είναι η πιστή συμμόρφωση των ασθενών με το θεραπευτικό τους πρωτόκολλο, η καλή και υγιεινή τους ζωή, καθώς και τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να συνεχίζουν να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια των ερωτικών τους επαφών.

Το άτομα που είναι θετικά στον ιό HIV παρακολουθούνται από ειδικές μονάδες της τριτοβάθμιας περίθαλψης όπου και τους χορηγείται η ενδεδειγμένη φαρμακευτική αγωγή.

 

Ενδεικτικά στη θεραπεία της HIV λοίμωξης χρησιμοποιούνται:

  • Νουκλεοσιδικοί αναστολείς ανάστροφης μεταγραφάσης
  • Μη νουκλεοσιδικοί αναστολείς ανάστροφης μεταγραφάσης
  • Αναστολείς πρωτεάσης
  • Αναστολείς ιντεγκράσης
  • Αναστολείς σύντηξης
  • Αναστολείς συνυποδοχέα CCR5