Αλωπεκία είναι η ορατή μείωση της πυκνότητας των μαλλιών περίπου κατά 30%.
Φυσιολογικά αποπίπτουν καθημερινά από το τριχωτό της κεφαλής 80-100 τρίχες.
Οι σημαντικότερες αλωπεκίες που απασχολούν τον γενικό πληθυσμό
είναι οι κάτωθι:
Ανδρογεννητική αλωπεκία
Είναι το συνηθέστερο είδος αλωπεκίας και στα δύο φύλα με πολύ ισχυρή κληρονομικότητα.
Η ανδρογεννητική αλωπεκία (φαλάκρα) οφείλεται κυρίως στην επίδραση των ανδρογόνων σε γενετικά προδιαθετημένους τριχικούς θυλάκους.
Στους άνδρες κλινικά εκδηλώνεται με σημαντική μείωση τριχών σε μετωπική, κροταφική και βρεγματική χώρα και σταδιοποιείται σύμφωνα με την κλίμακα Hamilton(I έως VII).
Στις γυναίκες η αραίωση παρατηρείται κυρίως στο κέντρο του τριχωτού και η μετωπιαία παρυφή διατηρείται. Η σταδιοποίηση της αλωπεκίας εδώ γίνεται κατά κλίμακα Ludwig(I έως III).
Η διάγνωση είναι καθαρά κλινική και σχετικά εύκολη ενώ μόνο στις γυναίκες μπορεί να χρειαστεί πρόσθετος εργαστηριακός έλεγχος που περιλαμβάνει συνήθως τη θυρεοειδική λειτουργία, το ενδοκρινολογικό προφίλ, τη γυναικολογική εκτίμηση και την ανάδειξη πιθανής σιδηροπενικής αναιμίας.
Η αντιμετώπιση της ανδρογεννητικής αλωπεκίας περιλαμβάνει τοπικά εφαρμοζόμενες ουσίες που διεγείρουν την αναγέννηση των τριχών όπως η μινοξιδίλη, τη χρήση αντιανδρογόνων (φιναστερίδη-δουταστερίδη) μόνο στους άνδρες και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και τέλος τη μεταμόσχευση μαλλιών όταν η αλωπεκία είναι πλήρως εγκατεστημένη.
Γυροειδής Αλωπεκία
Αποτελεί ένα συνηθισμένο είδος αλωπεκίας που προσβάλλει τόσο παιδιά όσο και ενήλικες.
Θεωρείται αυτοάνοσης αιτιολογίας και έχει τελείως απρόβλεπτη πορεία. Πολλές φορές συνδυάζεται και με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα όπως π.χ λεύκη ενώ πολλοί ασθενείς σχετίζουν την εμφάνιση της με έντονες περιόδους stress.
Το 90% των περιπτώσεων αφορά το τριχωτό της κεφαλής αλλά δυνητικά μπορεί να εμφανιστεί παντού στο σώμα.
Τα είδη της γυροειδούς αλωπεκίας είναι:
- Κατά πλάκας (με χαρακτηριστικές στρογυλλές αποψιλωτικές πλάκες στο τριχωτό της κεφαλής).
- Ολική (totalis): όταν έχουμε καθολική πτώση των τριχών της κεφαλής.
- Καθολική (universalis): όταν έχουμε καθολική πτώση όλων των τριχών του σώματος και της κεφαλής.
Kλινικά υπάρχει και πρόσθετος διαχωρισμός της γυροειδούς αλωπεκίας (κατανομή πλακών εν όψει δικτύου, οφίαση, ανάστροφη οφίαση, διάχυτη γυροειδής αλωπεκία).
Η γυροειδής αλωπεκία είναι μια νόσος που επηρεάζει σημαντικά το ψυχισμό του ασθενούς. Χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση, τακτική παρακολούθηση, υπομονή και στοχευμένη θεραπεία.
Η θεραπευτική προσέγγιση της γυροειδούς αλωπεκίας ποικίλει και περιλαμβάνει:
- Χρήση ισχυρών τοπικών κορτικοστεροειδών
- Ενδοβλαβική έγχυση κορικοστεροειδών
- Μινοξιδίλη
- Ανθραλίνη
- Συστηματικά κορτικοστεροειδή (δεν προτιμούνται, αν ωστόσο χρησιμοποιηθούν, προτιμάται pulse therapy)
- Τοπική ανοσοθεραπέια με DPCP
Θυλακικός λειχήνας
Ο θυλακικός λειχήνας αποτελεί εντοπισμένη μορφή λειχήνα στο τριχωτό της κεφαλής και αποτελεί το συνηθέστερο είδος ουλωτικής αλωπεκίας (στις περιοχές που έχει προσβάλει δηλαδή δεν ξαναβγαίνουν μαλλιά).
Ο θυλακικός λειχήνας προσβάλει κατά κύριο λόγο γυναίκες.
Εμφανίζει 3 μορφές:
- Κλασσικός θυλακικός λειχήνας
- Πρόσθια ινωτική αλωπεκία
- Σύνδρομο Graham-Little-Picardi
Στον κλασσικό θυλακικό λειχήνα ο ασθενής παρατηρεί απώλεια τριχών κατά περιοχές στο τριχωτό της κεφαλής και σταδιακά εγκαταλείπεται ουλή. Στα πρώτα στάδια η νόσος έχει ενεργότητα,που μπορεί να αναστραφεί αν διαγνωσθεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί αναλόγως. Η νόσος προσομοιάζει στα πρώτα στάδια με την άλλη συνήθη αιτία ουλωτικής αλωπεκίας, τον δισκοειδή λύκο(DLE) και πολλές φορές χρειάζεται βιοψία για την διαφορική διάγνωση.
Στην πρόσθια ινωτική αλωπεκία παρατηρείται συνήθως απώλεια φρυδιών και υποχώρηση μετωπιαίας παρυφής του τριχωτού(δηλαδή δίνεται η εικόνα οτι όλα τα μαλλιά έχουν υποχωρήσει προς τα πίσω,αφήνοντας μια λευκή γυαλιστερή περιοχή στο δέρμα).
Eίναι αντιληπτό ότι στη θεραπεία του θυλακικού λειχήνα καθοριστικό ρόλο παίζει η έγκαιρη διάγνωση του, προτού οι βλάβες γίνουν μη αναστρέψιμες (ουλές).
Επιγραμματικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του θυλακικού λειχήνα είναι:
- Tοπικά ισχυρά κορτικοστεροειδή
- Ενδοβλαβική έγχυση κορτικοστεροειδών
- Ανθελονοσιακά per os (υδροξυχλωροκίνη)